Tam, gdzie mężczyzna używa siły, kobieta walczy wdziękiem i sprytem. Tam, gdzie kończy się nadzieja, zaczyna się upór i odwaga. Kobiety bywają odważne do szaleństwa. Kiedy swoją odwagę opierają na Bogu, zmieniają bieg historii.
Judyta (to imię oznacza dosłownie „Żydówka”) – córka Izraela, wierna Prawu, pobożna i bogata kobieta, szlachetnego pochodzenia, z pokolenia Symeona (Jdt 9,2), córka Merariego, wdowa po Menassesie, to główna postać Księgi Judyty. Dzieło zostało spisane w połowie II w. przed Chrystusem, a opowieść (midrasz) osnuta jest na tle wydarzeń z czasów rządów Nabuchodonozora II (605-562 przed Chr.), króla Babilonii.
Judyta, którą szczególnie opiekuje się Bóg, jest ucieleśnieniem postawy zaufania i wierności, wzorem żydowskiej pobożności (Jdt 1.5-8). Judytę nazywa się „kobietą Dawidem”. Przestrzega Prawa, zachowuje praktyki modlitewne, pokutne i postne, zasady rytualnych oczyszczeń, nosi strój wdowi, dochowuje wierności małżeńskiej sięgającej poza grób. Cieszyła się szacunkiem u przełożonych i u ludu, wywarła skuteczny wpływ na bieg wydarzeń. Sama w pełni ufająca Bogu, wykazuje grzech, karci starszyznę twierdzy Betulia za brak wiary w Jahwe i wystawianie Boga na próbę, nieliczenie się z wolą Pana. Ostrzega przed gniewem Jahwe. Dobitnie stwierdza, że należy pokładać nadzieję i być wiernym Wszechmocnemu, Jedynemu Bogu. Obrona Betuli to święty obowiązek, bo to równocześnie obrona Jerozolimy i świątyni. Bóg Izraela, który niezawodnie opiekuje się swoim ludem, zwłaszcza w czasie niebezpieczeństwa, posłużył się zwykłym człowiekiem, wdową, aby dowieść, że to „co uchodzi za słabe u Boga, mocniejsze jest od ludzi” (1 Kor 1,25b). Ocali Izraela ręką Judyty, kóra sama dokona niezwykłego czynu dla uratowania ludu (Jdt 8,32-33). Judyta tak stanowczo wypowiadając swoje wyznanie wiary, staje się duchowym autorytetem. Wyznaje wiarę w Boga Opatrzności, który rządzi dziejami świata, wiarę w Boga Izraela, Władcę nieba i ziemi, Stworzyciela i Króla wszelkiego stworzenia, Pana życia i śmierci. Swoją gorącą modlitwą zachęca lud, by zawierzył Bogu. Składa Bogu hołd, pada na twarz” i pokornie błaga Boga „wszelkiej mocy i potęgi”, aby wysłuchał jej modlitwy, by złamał potęgę obcego narodu, nieprzyjaciół i dał jej moc zrealizowania Bożego planu, wbrew wszelkim ludzkim przewidywaniom. Uprasza pomoc w niebezpieczeństwie (Jdt 8,11-27). W modlitwie Judyty ujawnia się jej pełne zaufanie do Boga, uznanie Jego absolutnej potęgi i wiara, że Bóg da zwycięstwo uciśnionym i słabym. Judyta w starciu z siłami zła wykorzystuje piękność, którą obdarzył ją Bóg (Jdt 11,2-23). Jej wewnętrznemu pięknu dorównuje piękno zewnętrzne. Czerpie też natchnienie z Bożej mądrości (Jdt 12,8). Judyta ma konkretny plan ocalenia miasta. Nabiera odwagi od Jahwe, władcy całej ziemi. Głęboko wierzy, że największe potęgi są niczym w porównaniu z mocą Boga. W swoich zamiarach i czynach jest radykalna. W modlitwie błaga Boga o siły, jest pewna, że Bóg jej nie opuści, dlatego Jej działanie jest skuteczne. Będąc nawet w obozie wroga udaje się na modlitwę, przestrzega przepisów prawa, czystości rytualnej, „uniknęła pohańbienia i niesławy”. Dla sprawy ocalenia narodu posługuje się podstępem, ale przekonana jest, że znajdzie to usprawiedliwienie w oczach Boga i narodu. Dokonuje zamierzonej zagłady Holofernesa (Jdt 13,4b-5.10). Nie przypisuje sobie zwycięstwa, wysławia Boga i woła: „Z nami jest Bóg! Bóg nasz” i wzywa do uwielbiania Boga (Jdt 13,1-20). Pod wpływem czynu i słów Judyty poganin Achior, wódz Ammonitów, wyznaje publicznie wiarę w Boga Izraela (Jdt 14,10), który doprowadził do tego niezwykłego zwycięstwa. Assyryjczycy w popłochu uciekali. Przez wiarę i niezwykły czyn kobiety – Judyty, zdali sobie sprawę, że Izraelici wierzą w Boga, który spowodował klęskę ich wrogów. To cudowne ocalenie dokonane ręką Judyty gromadzi kapłanów i cały lud Izraela, aby wysławiać Boga (Jdt 15,13b). Wiara Judyty ujawnia się w jej dziękczynnej modlitwie w imieniu całego narodu: „Pan jest Bogiem, który niszczy wojny, wybawia uciśnionych. Bóg jest Panem całego Stworzenia, Panem całej Ziemi, Panem wszystkich i wszystkiego”(Jdt 16,1-20). Judyta wyśpiewuje najpiękniejszy hymn, pieśń dziękczynną Bogu za wyzwolenie wiernych z mocy zła. Judyta składa też Bogu ofiary. Do końca swojego życia poświęca się Bożym sprawom.
Wiara Judyty to wyraz przeświadczenia o nieustannej obecności Boga w życiu jej narodu, przekonanie, że to Boża Opatrzność tworzy dzieje Izraela, ze względu na zawarte z Nim przymierze. To też wezwanie do bezwzględnej wierności Bogu w każdych okolicznościach. Prześladowania i zagrożenia są tylko próbą, której celem jest oczyszczenie i umocnienie wiary narodu (Jdt 8,24-27). Wierność Izraela stanowi warunek zbawczej interwencji Boga, który jest Bogiem ludzi wiernych Prawu i okazujących Mu bojaźń. Jeżeli lud będzie przestrzegał Prawa, Jahwe nie opuści swego wybranego narodu, pokona obce narody, pokona zło – obcych bogów.
Andrzej Koperski